♦ “Nikely aina mandrakariva koa aho mba tsy hotsinin’ny feon’ny fieritrertako, na eo anatrehan’Andriamanitra, na eo anatrehan’ny olombelona”. Io no lohatenin'ny hafatra izay natolotry ny Fivondronamben'ny Evekan'i Madagasikara, tao aorian'ny niatrehan'izy ireo ny Fivoriambe sy ny laretirety, izay nanomboka ny 1 mey 2023... ♦ Notendren'ny Papa François ho Eveka Mpanampy ao amin'ny Diôsezin'i Morondava, androany 19 mey 2023, i Mompera Jean Nicolas Rakotojaona, Pretra diôsezanina avy amin'ny Diôsezin'Antananarivo...

Mety hahazo ny olona rehetra — na zaza, na olon-dehibe — ny aretin-tenda. Ny fanafihan'ny otrikaretina na tsimokaretina, na allergie no mahatonga azy. Fa mety ho fitrangan'aretina hafa ao amin'ny vatana koa ny aretin-tenda. Izay no ilana ny fanatonana mpitsabo. Ny kambontenda dia taova misy ao amin'ny tenda. Ilaina amin'ny fiarovana ny tenda ary mpamokatra hery fiarovana izy. Samy manana ny habeny ny tsirairay. Raha manelingelina dia ilaina ny manatona mpitsabo, izy no mahalala na tokony esorina na tsia ny kambontenda.

Ny 31 mey no andro maneran-tany tsy hifohana sigara, entanina ny olona rehetra mba tsy hifoka sigara sy tsy hividy sigara manomboka amin'io daty io. Ny nanamboatra ny sigara voalohany dia mpangataka, teratany Espagnole ; notsakoina taloha ny sigara fa taty aoriana vao nofonosina. Mety aretina maro sy mafy kokoa ho an'ireo tsy mpifoka sigara, izay mahafoka tsinahy setroka sigara, amin'ny toerana samihafa no azony noho ny an'ireo tena mpifoka. Azo atao tsara ny manampy ny olona te hiala sigara, ara-tsaina, ara-batana. Ireo fototra afahana miala sigara : fanapahan-kevitra hiala sigara ; faharoa tsy mividy sigara intsony ; fahatelo mifoka rivotra madio 10 minitra isa-maraina ; fahaefatra manadio ny aty vava, misotro rano iray vera isan'ora...

Amin'ny andro ririnina dia tsy mari-toerana ny hafanana fa miovaova, miteraka fahasarotana ara-pahasalamana ho an'ny olona izany, indrindra ho an'ireo marefo... Ny anton'ny fahasarotana ara-pahasalamana dia ny rivotra, ny hatsiaka, ary ny hamandoana. Rehefa mahare mangatsika ny vatana dia mikainkona ny lalan-dra, ary mitombo ny hery ilain'ny vatana, ary lasa marihitra ny ra. Malaina ny taovam-pandevonan-kanina, ary mety ho tonga amin'ny tsy fahampian-drano... Mitombo ny olona voan'ny sery...

Ny antony mampivonto ny tongotra dia mety ho roa : ny voalohany dia vokatry ny dona na ratra, ary ny faharoa dia misy rano miandrona anatin'ny nofon-tongotra. Ny fivontosana amin'ny tongotra dia mety ahazo ny sokajin-taona rehetra. Manampy iretsy antony voalaza ery aloha dia misy antony maromaro ireto miteraka fivontosana amin'ny tongotra : tsy milamina ny fikorinan'ny rà, tsy fahampianan-tsakafo, aretina filariozy, tsy fahazakana fanafody hafa. Ny fivontosana amin'ny tongotra dia tokony ho tsaboina eny amin'ireo mpitsabo hatrany. Mety ho vokatra azo avy amin'ny aretina hafa ny fivontosana toy ny hoe : varisy, aretin'ny voa, aretin'ny fo...

Ny tsinay dia sokajiana ho isan'ny taovam-pandevonan-kanina : miala eo amin'ny vavony izay atao hoe tsinay kely ary miafara hatreo amin'ny lava-body, misy ny tsinay lehibe. Ny asan'ny tsinay dia mampiditra anatin'ny vatana ireo singa avy nolevonin'ny vavony. Ireo aretina mety hahazo ny tsinay : fanafihan'ny tsimok'aretina, fisian'ny kantsetsitra (kankana), fahatsentsenana na fiolanan'ny tsinay, fivontosana maro any anaty tsinay... Antony mahatonga ny aretina dia vokatry ny loto tafiditra ao anaty amin'ny alalan'ny tanana, fitaovam-pihinana maloto, sakafo ratsy fikarakarana na maloto. Ilaina ny fitsaboana ny aretin'ny tsinay indrindra raha mivalana matetika dia mety hiteraka fahafatesana. Mety hifindra ny aretina mpahazo ny tsinay raha tsy voatsabo...

Betsaka ny vehivavy no mijaly vokatry ny fanaintainana mandritra ny fadimbolana, maro ihany koa ireo mahatsapa io olana io aloha sy aorian'ny fadimbolana. Ny vehivavy matoa tonga fotoana dia misy tranon-jaza ao amin'ny miaraka amin'ireo taova mikasika ny fananahana. Ny tsingerin'ny fadimbolana iray dia miainga eo amin'ny fahatongavan'ny fadimbolana ary mifarana any amin'ny fadimbolana manaraka ; mandritra io fotoana io no mivoatra tsikelikely ny tranon-jaza ary avy ao no miraraka ny ra rehefa tonga ny fotoana, indrindra rehefa tsisy fitsahina na koa hoe tsy misy vohoka. Mihontana sy mikainko ny tranon-jaza rehefa hamoaka ny ra ka izay no mahatonga ny fanaintainana...

Ny "prostate" dia taova madinika, ao amin'ny taovam-pananahan'ny lehilahy, ny vehivavy dia tsy misy an'io. Eo anelanelan'ireo taova kely miisa roa ireo no mandalo ny fantsona handehanan'ny pipi. Ny lanjany dia 15g hatramin'ny 25 g, ireo taova ireo dia mamokatra tsiranoka "liquide seminale", manampy ny tsirinaina ho tonga any amin'ny lalan-jaza. Misy karazany telo ny aretina : 1- prostatite izany hoe fanafihan'ny otrik'aretina, 2- Hypertrophie bénigne de la prostate izany hoe mivonto ny prostate, 3- ny homamiadan'ny prostate...

Ny aretina "mycoses" dia misy mandavan-taona, indrindra amin'ny vanim-potoana fahavaratra satria mafana no misy hamandoana mandritra iny fotoana iny. Mety ho tratran'ity aretina ity daholo ny sokajin-taona rehetra. Mety miverim-berina. Mifindra amin'ny olona samy olona amin'ny alalan'ny fifampikasoana na fampiasana ireo zavatra iombonana. Ny olona mety handairany kokoa : olona malemy hoditra, ireo manana olana amin'ny fikorinan'ny ra... Ireo karazana mycoses : bucales ao anaty vava, vaginales/génitales amin'ny taovam-pananahana, cutanées eny amin'ny hoditra. Fambara : Mangidihidy, mamaivay, manaintaina...

Efa ela no nisian'ny aretina raboka, ary mbola misy hatramin'izao, indrindra eto Madagasikara. Misy ny Tetik'asa Nasiônaly hiadiana amin'ny Raboka na ny "PNT" ho antsika eto Madagasikara, iarahana amin'ny Ministeran'ny fahasalamana. Ny raboka atao hoe "TB" dia areti-mifindra vokatry ny mycobacterium, Mycobacterium tuberculose, antsoina hoe "bacillus Koch" (BK). Maimaimpoana ny fitaboana ny raboka, fa kosa tsy maintsy vitaina hatramin'ny farany ny fitsaboana, izay maharitra 6volana. Mifindra amin'ny alalan'ny piti-drora ny raboka. Fambara : kohoka mihoatra ny 3herinandro, mety hisy ra, mihareraka ilay olona, tsy mazoto homana...

Nifarana androany zoma 28 jolay 2023 ny hetsika fanaovana vaksiny hiadiana amin'ny lefak'ozatra. Ny lefak'ozatra dia aretina azo avy amin'ny tsimok'aretina "poliovirus".  Ny poliovirus dia velona ao anaty tay, na koa ao anatin'ny olombelona. Maro ny olona no tsy manaja ny fahadiovana ka manary tay eny amin'ny lakandrano, bakan-jaoridira, eny an-dalambe. Mifindra haingana ny "poliovirus" raha tsy voatandrina ; efa foana ny tranga ny taona 2018 anefa niverina nirongatra ny 2020 hatramin'izao...

Aretina efa nisy hatramin'ny andro niainan'ny Jesoa Kristy ny "habokàna", ary efa nisy hatrany ny fandraisana an-tanana ireny teo Madagasikara. Efa misy ny fivoaran'ny fikarohana mikasika ny fitsaboana ny aretina habokàna.  Ny habokana dia vokatry ny otrik'aretina "Bacile de hansen". Ity aretina io dia areti-mifidra fa tsy manaranaka, mifindra amin'ny alalan'ny ivy, rora, lelo, fifampikasohana maharitra amin'ny marary. Manafika ny hoditra,  ny retsika sy ny lalan-drivotra ary ny maso io otrik'aretina io...

Hafatra avy amin'ny Eveka eto am-pamaranana ny Fivahiniana Masina

Ry kristianina havana tafavory marobe eto amin’izao Pelerinazy nasionaly izao sy ianareo maraca izany any an-trano amin’ny haino aman-jery. Velom-pankasitrahana anareo rehetra izahay Evekan’I Madagasikara, Raiamandreninareo, amin’izao havoriana maro be namalianareo ny antso avy aminay sy ny fiainanareo ny aim-panahy jobily natoron’I Papa Fransoa izao. Miaraka aminareo izahay mbola mamerina ny tononkiran’I Maria hoe “mankalaza ny Tompo ny Fanahiko” sy ny hoe “inona no havaliko ny Tompo fa maro dia maro ny soa nataony?”....

Tohiny...

Tsy misy afaka manavotra antsika afa-tsy Andriamanitra

I Jesoa Kristy, Ilay Zanak'Andriamanitra tonga olombelona, no fanantenana famindrampo sy fanavotana ho antsika olombelona.

Tohiny...

Zatti, rahalahinay

Ny horonan-tsary "Zatti, notre frère" (Argentina, 2020) dia manoritsoritra ireo vanim-potoana tena sarotra teo amin'ny fiainany. Tao Viedma no nitranga ny tantara tamin'ny taona 1941 : 60 taona i Zatti ary noterena handao ilay toeram-pitsaboana izay nikatrohany amam-polo taonany maro. Fitsapana mivaivay ho an'ny finoany sy ny herim-pony izany.

Tohiny...