Lohahevitra : Filira

Ny hoe "velon-dray aman-dreny" dia ireo manana ray sy reny, samy mbola velona na misara-toerana aza. Ara-tantara dia hatramin'ny nanjakan'Andriamanelo, nandalo tamin'ny fitondran'Andriamasinavalona ary hatramin'ny nanjakan'Andrianampoinimerina, no nisy sy nanana ny lanjany ary ny voninahiny ombana hasina ny "velon-dray aman-dreny"...

Lohahevitra : Filira

Tsy mitovy ny atao hoe "valy tanana" sy ny "atero ka alao" : iry voalohany dia hita matetika amin'ny lafiny arak'asa hamitàna asa iombonana hifamaliana ; itsy faharoa kosa dia fanehoana fifankatiavana sy fifanankalozana amin'ny alalan'ny fifamaliana fitia amin'ny alalan'ny tolotra izay mety ho zavatra, vola na fitia sy fifanampiana. Ny hoe "atero ka alao" dia mihevitra filaza mandidy, mandrisika ny olona hifanampy. Ny "atero ka alao" dia hifanaovana na an-kasoavana na an-karatsiana. Amin'izao fotoana dia mifono fifampitokisana izany satria mihitatra amin'ny fifanomezana vola na zavatra...

Lohahevitra : Filira

Ny fanabeazana dia miompana amin'ny lafiny telo : vatana, saina, fanahy. Ny lafika iorenan'ny fanabeazana ny olom-pirenena ho vanona dia ny "soatoavina". Teny no maha firenena ny firenena iray, etsy ankilany anefa mbola ahitàna fampifangaroana teny ny eny amin'ny tontolo hita maso sy ny re, izay no mahasarotra ny fampiasana tanteraka ny "teny malagasy" ; eo koa ny halavan'ny voamboalana malagasy tandrify ireo teny vahiny. Appel = Antso anarana. Registre = Bokin'anarana. Protége = hefina. Porte-documents = hefin-takelaka. Blouse = Hefin'akanjo. Fandaharana "FILIRA" iarahana amin'ny foibe momba ny teny, ny akademy malagasy.

Lohahevitra : Filira

Ny voambolana "Hefina" sy ny "Aro" dia misy heviny maha samy hafa azy. Ny hefina dia fiarovana mba tsy ho voakasika isany fifampikasoana malefaka, ohatra hefin'akanjo (blouse); ny aro kosa dia hampiasaina indrindra amin'ny izay tsy havoa ny loza na dona na ako zavatra iray, ohatra arokòna na arodona (pare-chocs).  Ny tovona "hay" dia entina hanamarihana fahaizana mifehy zavatra iray, ohatra Haitao vaovao. Fandaharana "FILIRA" iarahana amin'ny foibe momba ny teny, ny akademy malagasy.

Lohahevitra : Filira

Lahabolana an-kira, fanao amin'ny faritra atsimo andrefan'ny nosy ny "beko" ka ny tena miangaly azy ity dia ry zareo Antandroy sy Masikoro ; fanao an-danonana (fahoriana na fifaliana) ity karazan-dahabolana ity. Tahaka ny karazana literatiora aman-dahabolana rehetra dia mivoatra ny "beko" ka na eo aza ny mbola fiangaliana ny "beko" nentim-paharazana dia efa misy ihany koa ny amin'ny endriny ankehitriny. Ho an'ny "beko" nentim-paharazana dia samy afaka mibeko avokoa ny rehetra : na kely na lehibe, indrindra ny zatovo lahy. Ny "beko" vaovao dia miavaka amin'ny tonony sy ny feony raha mitaha amin'ny nentim-paharazana ka ampiasaina amin'ny hira fanao any am-piangonana sy ny hira madinika izy ireny...

Lohahevitra : Filira

Ny valy tanana dia hatarafana ny fihavanana sy ny firaisan-kina ary fe-pihavanana. Ny valy tanana dia hita eny amin'ny lafiny arak'asa toy ny fikarakarana fambolena sy ny fanorenana foto-drafitrasa ; eo koa ny amin'ny lafin'ny fifandraisana ara-piaraha-monina toy ny fahoriana sy ny fifaliana. Tsy tontosa ny valy tanana raha tsy eo ny fokonolona, ity farany izay faritana ho vahoaka mpandray andraikitra. Ny tanjona amin'ny valy tanana dia ny soa iombonana. Valy tanana dia azo adika ihany koa hoe takonana na asa tanamaro. Tamin'ny andro nanjakan'i Mpanjaka Andrianampoinimerina no namoahana io didim-pihavanana io, izay niainga tamin'ny rafitra fokonolona, azo ambara fa haren-tsaina avy amin'io mpanjaka io ihany...

Lohahevitra : Filira

Ny hay famoronana resahana eto dia ilay vokatry ny saina tia karokaroka nataon'ireo mpanoratra namorona anaran-dahabolana ankoatra ireo efa nisy. Ohatra amin'izy ireny : Tôkalo, Vaninkalo, Sôvaramita, Riankalo. Nisy ny olona namorona ireo voalaza ireo araka izao manaraka izao : Tôkalo noforonon'i Radialf, ny Vaninkalo dia Mhef Bloh, ny Sôvaramita dia asa sain'i Ra-Phi ary ny Riankalo dia an'i Ranoë. Ny Tôkalo dia fifamenoana eo amin'ny tôkatôka sy ny tononkalo ka nasiana fiverenana fehezanteny eny antsefatsefaky ny tononkalo ary ny mpanatrika no manonona an'ilay fiverenana isan'andininy. Ny Vaninkalo dia  tononkalo mila vaniny amin'ny lafiny maro. Ny Sôvaramita dia sôva mingadona kidaombaramitakidaomità...

Lohahevitra : Filira

Ho fantsarana ny tontolon'ny fanabeazana, ho fanarenana ny fomba fampiasàna ny teny malagasy dia manao ny ezaka rehetra ny Foibe momba ny teny, ny Akademy Malagasy niaraka tamin'ireo mpiara-miasa namoaka boky " ahitsiho ny diso", hanoroana sy hitondrana fanazavana mikasika voambolana maro. Ny teny malagasy dia teny iray ihany satria miorina amin'ny fitsipika iray. Zary sakana ny tsy fahazoana ny hevitry ny teny iray raha tsy mazava ny tontolon'ny fifandraisana. Amin'ny tontolon'ny fanabeazana dia ireto no lafi-kevitra hiorenana : Mpanabe, Beazina, Sekoly na ny fiaraha-monina ary ny lehibe indrina dia ny Soatoavina... 

Lohahevitra : Filira

Rehefa voahaja ireo dingana maro samihafa sy ny fomba isan-karazany mialoha sy aorian'ny fandevenana dia azo antoka ny fiovan'ny satan'ny olona maty iray ho "razana". Aorian'ny fialan'aina ho an'ny olona iray dia tsy maintsy ahirina ny masony, karakaraina ny vatany, izay tonga hatramin'ny fampandroana ny vatana mangatsiaka, fampiankajoana, ny fiandrasam-paty, ny famonosana ary ny fandevenana no mamarana azy. Ny Filofoana dia fanomezam-boninahitra ny olona maty. Ny tsentsin-doloha dia tsipaipaika ara-bola avy amin'ny mpiara-monina hiatrehana ny voina. Ny andro talata sy alakamisy dia tsy andro fandevenana ary ny ora mety dia ny aorian'ny mitatao vovonana...

Lohahevitra : Filira

Isa ny amon-tany ; roa aviavy ; telo fangady ; efa-drofia ; dimy emboka. Ireo voambolana manaraka ireo isa fandre andavanandro dia saika anaran-java-maniry, izay misy heviny avy. Ny amontana dia zava-maniry dia-teratany hazo midoroboka maitso mandavantaona, hazo lava-velona, aro rivotra, azo atao andry, hita amin'ny toerana misy ny andriamanjaka. Ny aviavy dia isan'ny fianakavian'ny amontana, izy ity dia taratry ny fahendrena fitomboana sy fandresena. Ny fangady dia zava-maniry fanao fanafody fa amin'ny isa malagasy dia fitaovana enti-miasa izy ; ny rofia dia midika ho fahitsiana sy fivelarana amin'ny hafa ; ny emboka dia hasina hifanomezana na ihany koa haja sy fankatoavana, soa hifampizarana...

Lohahevitra : Filira

Ny voambolana aorian'ny isa mahazatra dia mifono soatovaina daholo. Enina mangamanga, izany hoe midika ho hatsarana sy hasoavana ; fito paraky, misy hevitra hoe fikirizana sy finiavana ary fahaizana mandinin-tena ; valo tanantanana, ity farany ilay zava-maniry atao hoe "kinana" ny hevitra fonosiny eto dia ny firaisan-kina, fifanomezan-tanana ; sivy rongony, taratry ny fifamatorana sy fifandraisana eo amin'ny mpitondra sy ny hoentina, manasongadina ny hoe "antenimiera" ; Folo fanolehana na famolesana izay maneho fahaiza-miaina sy fifanitsiana eo amin'ny fiainana. 

Lohahevitra : Filira

Ny sekolin'ny Ntaolo dia tsy nisy rindrina fa ny sekoly misy rindrina ankehitriny dia ny vahiny no nitondra azy. Ny Volana septambra 1818 no nisokatra ny sekoly voalohany teto Madagasikara ka tao Manangareza-Toamasina no nisy azy. Mpianatra miisa enina (06) no mpianatr'i Thomas Bevane sy David Johns. Ny vavahady nidiran'ny sekoly teto Madagasikara dia tao Toamasina, Taolagnaro. Ny satary sy ny heboro ary ny kalamo no fitaovana nampiasaina nentina nampitana fahalalana tamin'izany fotoana. Andriandramaka no mpanjaka nianatra voalohany indrindra. Ny LMS dia isan'ireo nitondra ny sekoly teo Madagasikara. Maro ny malagasy nanampahaizana ka isan'ireny, Andriamanilin'i Betsileo sy Andrianampoinimerina...

Sous-catégories

Tantara

Filira

[Miara-dàlana] Zoma 1 aogositra 2025

• Mila mpitondra hafatra ho an'ny fanantenana izao tontolo izao, hoy ny Ray masina, tamin'ny fanokafana ny Jobilin'ny Tanora ny 29 jolay 2025... • Nosokafana androany maraina, tao amin'ny Distrikan'i Mahitsy, ny Jobilin'ny Tanora sy Andron'ny Tanora eto amin'ny Diosezin'Antananarivo... • Nankalaza ny Taon-jobily ihany koa ny tao amin'ny Diosezin'i Port-Bergé, ny Tanora tao amin'ny Faritra Androna...

Tohiny...

Tsy misy afaka manavotra antsika afa-tsy Andriamanitra

I Jesoa Kristy, Ilay Zanak'Andriamanitra tonga olombelona, no fanantenana famindrampo sy fanavotana ho antsika olombelona.

Tohiny...

Zatti, rahalahinay

Ny horonan-tsary "Zatti, notre frère" (Argentina, 2020) dia manoritsoritra ireo vanim-potoana tena sarotra teo amin'ny fiainany. Tao Viedma no nitranga ny tantara tamin'ny taona 1941 : 60 taona i Zatti ary noterena handao ilay toeram-pitsaboana izay nikatrohany amam-polo taonany maro. Fitsapana mivaivay ho an'ny finoany sy ny herim-pony izany.

Tohiny...